Ονοματοδοσία Επαναληπτών VHF/UHF - Από το Παρελθόν (R0 και RU97) στο Σήμερα (RV48 και RU746)

Στον κόσμο του ραδιοερασιτεχνισμού, η ακρίβεια είναι το παν. Ωστόσο, την ώρα της επικοινωνίας ή της αναζήτησης ενός επαναλήπτη, είναι πολύ πιο εύκολο να πούμε «ανοίγω τον RV50» παρά «εκπέμπω στους 145,625 MHz με αρνητικό offset 600 kHz».
Η καναλοποίηση (Channelization) των επαναληπτών δεν είναι απλώς μια σειρά από νούμερα, είναι η «κοινή γλώσσα» που μας επιτρέπει να επικοινωνούμε αποτελεσματικά. Είτε χρησιμοποιείτε έναν παλαιό αναλογικό ασύρματο είτε έναν σύγχρονο ψηφιακό (π.χ. DMR ή D-STAR), η γνώση των διαύλων IARU σας βοηθά να παραμένετε συντονισμένοι με την παγκόσμια ραδιοερασιτεχνική κοινότητα.

Η ανάγκη για ονοματοδοσία των διαύλων προέκυψε για τρεις βασικούς λόγους:

1. Ταχύτητα και Ευκολία: Η συνεννόηση μεταξύ ραδιοερασιτεχνών γίνεται άμεσα, χωρίς μακροσκελείς περιγραφές συχνοτήτων.
2. Τυποποίηση: Διασφαλίζεται ότι οι επαναλήπτες τοποθετούνται σε συγκεκριμένες συχνότητες, αποφεύγοντας παρεμβολές μεταξύ τους.
3. Διεθνής Συντονισμός: Η IARU (International Amateur Radio Union) θέσπισε αυτούς τους κανόνες, ώστε ένας ραδιοερασιτέχνης να μπορεί να ταξιδέψει σε άλλη χώρα (εντός της ίδιας Region) και να γνωρίζει αμέσως ποια κανάλια να αναζητήσει.

Παραδοσιακά, στα VHF χρησιμοποιούσαμε το γράμμα R (Repeater) ακολουθούμενο από έναν αριθμό από το 0 έως το 7. Οι συχνότητες αυτές είχαν απόσταση 25 kHz μεταξύ τους, με offset -600 kHz (δηλαδή, ο χρήστης εκπέμπει 600 kHz χαμηλότερα από τη συχνότητα εξόδου του επαναλήπτη).

Με την πρόοδο της τεχνολογίας και τα στενότερα φίλτρα, προστέθηκαν ενδιάμεσα κανάλια (π.χ. R0b, R1b κ.λπ.). Σήμερα, η IARU Region 1 έχει υιοθετήσει τη νέα κωδικοποίηση RV (Repeater VHF) για να καλύψει όλο το φάσμα με βήμα 12,5 kHz. Η μετάβαση αυτή έγινε επίσημα το 1996 στη συνδιάσκεψη του Τελ Αβίβ, για καλύτερη αρμονία και αποφυγή παρεμβολών.

Στα UHF η κατάσταση ήταν ιστορικά πιο περίπλοκη. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν διψήφιοι αριθμοί (π.χ. RU0 έως RU99), βασισμένοι σε βήματα 25 kHz, οι οποίοι όμως διέφεραν από χώρα σε χώρα. Το offset δεν ήταν σταθερό όπως στα VHF, αλλά ποικίλλε (συνήθως -1,6 MHz, -2,0 MHz ή -7,6 MHz), ανάλογα με το εθνικό σύστημα (π.χ. στενό shift για το Ηνωμένο Βασίλειο, ευρύ για Γερμανία/Ελβετία κ.λπ.).

Με την εισαγωγή των ψηφιακών επικοινωνιών και τον αυξανόμενο συνωστισμό, η IARU Region 1 καθιέρωσε έναν ενιαίο μαθηματικό τύπο για την ονομασία κάθε καναλιού:

N ... ο αριθμός καναλιού,
f{out} ... η συχνότητα εξόδου και 

f{base} ... οι 145,000 για VHF ή 430,000 για UHF

Ετσι λοιπόν στα VHF, ο παλιός R1 (145,625 MHz) σήμερα ονομάζεται: (145,625 - 145,000) / 0,0125 = RV50.
Αντίστοιχα στα UHF, ο παλιός RU97 (439,325 MHz) σήμερα ονομάζεται: (439,325 - 430,000) / 0,0125 = RU746.

Εκτός από τους επαναλήπτες, η καναλοποίηση καλύπτει και τις Simplex συχνότητες. Στα VHF, η αρίθμηση ξεκινά από τους 145,000 MHz (V00) και εκτείνεται έως τους 145,5875 MHz (V47). Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κανάλια V00 έως V15 δεν χρησιμοποιούνται για simplex επικοινωνία, καθώς αποτελούν τις συχνότητες εισόδου (uplink) για τους επαναλήπτες RV48 έως RV63. Έτσι, η χρήση τους ως simplex θα προκαλούσε παρεμβολές στους επαναλήπτες της περιοχής

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι συχνότητες από 144,000 έως 144,999 MHz δεν διαθέτουν τυποποιημένη καναλοποίηση (Vxx). Αυτό συμβαίνει γιατί το τμήμα αυτό είναι αφιερωμένο στα λεγόμενα "weak signals": CW, SSB, ψηφιακά modes χαμηλής ισχύος, EME (Earth-Moon-Earth) και δορυφόρους. Εκεί η χρήση FM απαγορεύεται αυστηρά, ώστε να προστατευτούν οι ευαίσθητες λήψεις από την ισχυρή διαμόρφωση συχνότητας.

Συχνότητες Προσοχής

• RV40 (145,500 MHz): Το παγκόσμιο κανάλι κλήσης VHF. Χρησιμοποιήστε το μόνο για αρχικές κλήσεις και αποφύγετε μακροχρόνιες συνομιλίες (QSO) ή αναμεταδόσεις.
• RU280 (433,500 MHz): Το αντίστοιχο κανάλι κλήσης στα UHF.

Πηγή Δεδομένων: IARU Region 1 VHF/UHF/Microwaves Band Plan (Handbook v10.02, 2024). 

Διαθέσιμο εδώ: IARU-R1 Band Plans.